Yönder Lider; birden fazla alanda uzmanlığı bulunan ve ekibiyle her yaptığı işte yönder, öncü olarak sürdürülebilir başarı inşa etme halidir. İşin mutfağından gelen bu liderler, her konuda ekibine öğretici durumunda olmanın yanı sıra deneyimleri ile de gelişimlerine örnek teşkil eder. Google üzerinden sorgulatıldığında, liderlik üzerine birçok tarz ve isme ulaşacaksınız.
- Koçlar “koçvari” liderlik tabirini kullanır,
- Otoriter (Otokratik) Lider
- Demokratik (Katılımcı) Lider
- Karizmatik Lider
- Hümanist (İlişki Odaklı) Lider
- Tam Serbesti Tanıyan/Liberal (Laissez-Faire) Lider
- Kurum İçi Ağ Oluşturucu Lider
- Doğal Lider
- Bürokratik Lider
- Dönüşümcü Lider
- Vizyoner Lider
- Süper Lider
- Dağıtımcı Lider
- Kültürel Lider
- Hizmetkâr Lider
- Etkileşimci Lider
- Etik Lider
Baktığımızda tüm bu kavramların bütünsel bileşeni YÖNDER LİDERLİK kavramı. Bu tanımların her biri, yönder lidere hizmet eden, yetenek ve yetkinlikler bütününü oluşturmaktadır.
Görünmeyeni gören, gördüğünü öz sorgu ile değerlendiren, değerlendirdiklerinden çıkarımlar elde eden, elde ettiği çıkarımlar üzerinden gelişim alanları sağlayan, hatta bu gelişim alanları üzerinden yol haritaları, prosesler inşa ederek sürdürülebilir bir sistem inşa eden, özden başlayıp genele yayılan bir organizasyonun, çevik ve inovatif davranışları ile örnek teşkil eden ve kendi başta olmak üzere, etkileşim alanındaki herkese de ilham olan, gelişimi sağladıktan sonra işi delege edenlerdir yönder liderler.
Liderlik, bir firmanın başarısı için çok önemli bir faktördür. Mesela liderler, firmaya aşağıdaki faydaları sağlar:
- Vizyon belirler: Liderler, firmanın gelecekte nereye gitmek istediğini ve nasıl ulaşacağını belirleyen bir vizyon oluştururlar. Bu vizyon, firmanın hedeflerini, stratejilerini ve değerlerini tanımlar. Vizyon, firmanın yönünü gösterir ve çalışanlara anlam ve amaç verir.
- Etkili iletişim kurar: Liderler, vizyonlarını ve beklentilerini çalışanlara, müşterilere, tedarikçilere ve diğer paydaşlara etkili bir şekilde aktarırlar. Liderler hem iyi bir anlatıcı hem de iyi bir dinleyici olurlar. Liderler, iletişim yoluyla çalışanların motivasyonunu, bağlılığını ve iş tatminini artırırlar.
- Değişimi yönetir: Liderler, firmanın iç ve dış çevresindeki değişimlere uyum sağlamasına ve fırsatları yakalamasına yardımcı olurlar. Liderler, değişimi öngörür, planlar, uygular ve değerlendirirler. Liderler, değişime direnç gösteren çalışanları ikna eder ve destekler.
- Takım oluşturur: Liderler, firmanın hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunacak yetenekli ve uyumlu çalışanlardan oluşan bir takım kurarlar. Liderler, takım üyelerinin rollerini, sorumluluklarını ve yetkilerini belirler. Liderler, takım üyeleri arasında işbirliği, güven ve saygıyı teşvik eder.
- Performansı artırır: Liderler, firmanın performansını ölçer, analiz eder ve iyileştirir. Liderler, performans standartlarını belirler, geri bildirim verir ve ödüllendirir. Liderler, performans sorunlarını tespit eder ve çözer. Liderler, performansı artırmak için sürekli öğrenme ve gelişme fırsatları sunar.
- Rekabet avantajı sağlar: Liderler, firmanın piyasada farklılaşmasını ve öne çıkmasını sağlar. Liderler, firmanın kalite, inovasyon, müşteri memnuniyeti ve sosyal sorumluluk gibi konularda üstünlük elde etmesine katkıda bulunur. Liderler, firmanın rakiplerine karşı üstünlük elde etmesine yardımcı olur.
Bunlar, liderlerin firmaya sağladığı bazı faydalardır.
Kişinin kendini bilmesi ve yönetmesiyle başlar ilk adım. Sözde değil özde gelişim şarttır. Ekiplerin kurulması ve geliştirerek yol alması her firmaya önemli ölçüde değer katar.
“Sen var olmak için var edeceksin ki, var olabilesin. Aksi taktirde sadece sözde kalırsın. Öz gerek, var olman için, söz uçar gider.” (NEF)
Ekip yönetimi nedir derseniz; bir grup insanın ortak bir amaca ulaşmak için birlikte çalışmasını sağlayan bir süreçtir. Ekip yönetimi, işletmelerin verimliliğini, kalitesini, rekabet gücünü ve sürdürülebilirliğini artırmak için önemlidir. Ekip yönetiminin önemli kriterleri şunlardır:
- Ekip üyelerinin doğru seçilmesi: Ekip yönetiminin ilk adımı, ekibin amacına uygun yetkinliklere, becerilere, tutumlara ve motivasyona sahip kişilerden oluşmasını sağlamaktır. Ekip üyeleri arasında uyum, güven, saygı ve iş birliği olması gerekir.
- Ekip hedeflerinin belirlenmesi: Ekip yönetiminin ikinci adımı, ekibin ortak bir vizyon ve misyon etrafında birleşmesini sağlamaktır. Ekip hedefleri, net, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve zamanlı olmalıdır. Ekip hedefleri, ekibin performansını ölçmeye ve değerlendirmeye yardımcı olur.
- Ekip iletişiminin sağlanması: Ekip yönetiminin üçüncü adımı, ekibin etkili bir şekilde iletişim kurmasını sağlamaktır. Ekip iletişimi, açık, dürüst, saygılı ve geri bildirim odaklı olmalıdır. Ekip iletişimi, ekibin bilgi paylaşımını, sorun çözümünü, fikir üretimini ve karar alımını kolaylaştırır.
- Ekip motivasyonunun artırılması: Ekip yönetiminin dördüncü adımı, ekibin motivasyonunu artırmaktır. Ekip motivasyonu, ekibin başarısını kutlamak, ekibin öğrenme ve gelişme fırsatları sunmak, ekibin katılımını ve özerkliğini desteklemek ve ekibin ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamak gibi yollarla sağlanabilir5. Ekip motivasyonu, ekibin iş tatminini, bağlılığını ve verimliliğini yükseltir.
- Yapılan tüm işlerin sürdürülebilir kılmak: Ekip yönetimlerinde göz ardı edilen durumlardan biridir. Başarıya ulaşır olmanın temel şartı, kurulan ekiplerin ve sistemlerin devamlılığını sağlamaktır.
Etkili bir ekip yönetimi gerçekleştirmeniz için önemli birkaç kritere değindik. Bu sayede işletmenizin başarısına katkıda bulunabilirsiniz.
Her firma bünyesindeki yetkin kişileri lider olarak yetiştirerek geliştirme programları sayesinde kariyer yönetimi sağlayarak firmasına yönder liderler kazandırabilir. Bu firma için büyük avantaj sağlar. Kültürel yapısını bilen liderler ile ilerlemek, mevcut sistemlerini ileriye taşıyacak yetkin çalışanları da yetiştirmekte önemli adımdır.
Firmalar lider gelişimini nasıl sağlayabilir.? Lider gelişimi, bir kuruluş içinde liderlik rolünde başarılı olmak için gerekli beceri, yetkinlik ve özgüveni kazanma sürecidir. Lider gelişimini sağlamak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Liderlik vizyonu ve stratejisi belirleyin: Kuruluşunuzun gelecekteki hedeflerini, değerlerini ve liderlik kültürünü tanımlayın. Liderlik vizyonu ve stratejisi, lider gelişim planlarının temelini oluşturur.
- Liderlik yetkinlikleri tanımlayın: Kuruluşunuzun ihtiyaç duyduğu liderlik yetkinliklerini belirleyin. Liderlik yetkinlikleri, liderlerin sahip olması gereken bilgi, beceri, tutum ve davranışlardır. Liderlik yetkinlikleri, lider gelişim planlarının içeriğini belirler.
- Lider adaylarını seçin: Kuruluşunuzda lider olabilecek potansiyel çalışanları tespit edin. Lider adaylarını seçerken, mevcut performanslarını, gelecek potansiyellerini, liderlik yetkinliklerini ve gelişime açıklıklarını değerlendirin. Lider adaylarını seçmek, lider gelişim planlarının hedef kitlesini belirler
- Lider gelişim planları hazırlayın: Her bir lider adayı için bireysel bir gelişim planı hazırlayın. Gelişim planı, lider adayının mevcut durumunu, hedef durumunu, öğrenme hedeflerini, eğitim faaliyetlerini, geri bildirim kaynaklarını ve başarı ölçütlerini içerir. Gelişim planı, lider gelişim sürecinin yol haritasıdır.
- Lider gelişim faaliyetlerini uygulayın: Gelişim planlarında belirlenen eğitim faaliyetlerini uygulayın. Eğitim faaliyetleri, formal (sınıf içi veya çevrimiçi eğitimler), informal (koçluk, mentorluk, görev değiştirme vb.) veya sosyal (takım çalışması, ağ kurma vb.) olabilir. Eğitim faaliyetleri, lider adaylarının öğrenme deneyimleridir.
- Lider gelişim sonuçlarını değerlendirin: Gelişim planlarında belirlenen başarı ölçütlerine göre lider adaylarının gelişim sonuçlarını değerlendirin. Değerlendirme, hem nicel (testler, anketler vb.) hem de nitel (gözlem, görüşme vb.) yöntemler kullanarak yapılabilir. Değerlendirme, lider adaylarının öğrenme etkisini ölçer.
Bu adımlar lider gelişimini sağlamak için izlenebilecek genel bir rehberdir.
Genel itibariyle bakıldığında bu liderlerin özellikleri nelerdir sorusu akla geliyor. Dünyadaki öne çıkan liderlerin özelliklerini sorguladığınızda, sistemin liderlik ve yöneticilik kavramlarının farklı tanımlarını ve liderlik türlerini sunduğunu gösteriyor. Örneğin, aşağıdaki özelliklerden bazıları liderlerin öne çıkan özellikleri olarak sayılabilir:
- Hedefe odaklı olmak: Liderler, net hedefler belirleyerek, adımlarını bu hedeflere göre atarlar. İstedikleri sonuçlara ulaşmak için planlar yapar ve uygularlar.
- Çevik olmak; Yolda karşılaştıkları engelleri aşmak için çözüm yolları bulurlar.
- Açık görüşlü olmak: Liderler, takipçilerine karşı her zaman açık sözlüdür. Olumlu veya olumsuz görüşlerini çekinmeden dile getirirler. Farklı bakış açılarına saygılıdır ve yeni fikirlere açıktır.
- Kararlı olmak: Liderler, yolunda kararlılıkla ilerler. Verdiği kararların arkasında durur ve uygulamak için gereken adımları atar. Kararsızlık veya tereddüt göstermez.
- Risk almak: Liderler, risk almaktan korkmaz. Risklerin ne zaman ve nerede alınacağını bilir ve bunu yaparken cesur davranır. Risk almanın başarıya ulaşmanın bir yolu olduğunu bilir.
- Fütürist bir vizyona sahip olmak: Liderler, geleceği görür ve bunu takipçilerine aktarır. Geleceğe yönelik cesaretli girişimlerde bulunur ve bunları gerçekleştirmek için çalışır. Geleceği kazanmanın ne olduğunu bilir.
- İlham verici olmak: Liderler, takipçilerine ilham verir ve motive eder. Örnek davranışlar sergiler ve başarı hikayeleri anlatır. Takipçilerinin potansiyellerini ortaya çıkarmalarına yardımcı olur. Yaptığı işlerin yönderidir.
- İletişimi güçlü olmak; Zeki ve iletişim becerileri yüksektir. Her ifade, herkes tarafından anlaşılır ortak dile sahiptir.
- Becerikli olmak: Liderler, işinde becerikli ve yeteneklidir. Doğru kararlar verir ve sonuçlar alır. İnsanlar onun yeteneğine ve kabiliyetine güvenir.
- Alçak gönüllü olmak: Liderler, alçak gönüllüdür. Başarılarını kendilerine mal etmez, takımına paylaşır. Hatalarını kabul eder ve özür diler. Kendini geliştirmeye açıktır.
- Yalın olmak; Liderler sade ve anlaşılabilir sistemler inşa eder ve anlatımları da aynı sadeliktedir.
Bu özellikler, yönder liderlerin öne çıkan önemli özelliklerinden sadece birkaçıdır. Her firma, bünyesindeki liderler kadar değer üretir ve değer kazanır.
